پرسشنامه سرمایه فرهنگی بوردیو

پرسشنامه سرمایه فرهنگی بوردیو

اصطلاح سرمایه فرهنگی نخستین بار توسط پیر بوردیو در مقاله تحت عنوان “اشکال سرمایه” که در سال ۱۹۸۶ چاپ شده است به ادبیات علوم اجتماعی و انسانی وارد شده است. آنجا که می نویسد: اندیشه سرمایه فرهنگی برای نخستین مرتبه زمانی برایم مطرح شد که در پژوهشی در خصوص نابرابری های پیشرفت تحصیلی دریافتم تفاوت عملکرد آموزشی کودکان را می توان بر حسب اختلافات طبقه اجتماعی آنان توضیح داد. نحوه توزیع سرمایه ی فرهنگی و تفاوت موجود بین خانواده ها از لحاظ میزان بهره مندی از این سرمایه می تواند عامل اختلاف بین گروه های اجتماعی و توجیه کننده شکاف طبقاتی آنها باشد.

پرسشنامه سرمایه فرهنگی بوردیو ۲۲ سوال داشته و هدف آن سنجش ارزشها و نمودهای فرهنگی و هنری در سه شاخص: ۱- تجسم یافته یا سرمایه بدنی و فردی (مهارت ذهنی، مهارت در بیان مطالب درسی) ۲- عینی (مصرف کالاهای فرهنگی، تملک کالاهای فرهنگی، علاقمندی به هنر)  ۳- نهادی (مدارک تحصیلی) می باشد. این پرسشنامه شامل انباشت ارزش ها و نمودهای فرهنگی و هنری ارزشمند، صلاحیت های تحصیلی و آموزش رسمی و تمایلات و عادات دیرینی است که در فرایند «جامعه پذیری» و فرهنگ پذیری حاصل می‌شود. بوردیو سرمایه فرهنگی را عبارت  از شناخت و ادراک فرهنگ و هنرهای متعالی، داشتن ذائقه خوب و شیوه های عمل متناسب تعریف می کند. از دیدگاه بوردیو در تقسیم بندی انواع سرمایه استفاده شده است. بوردیو سرمایه فرهنگی را به سه دسته تقسیم می کند:

۱- سرمایه فرهنگی تجسم یافته یا متجسد (سرمایه بدنی و فردی)

۲- سرمایه فرهگی عینیت یافته

۳- سرمایه فرهنگی نهادی و ضابطه ای

به منظور بررسی سرمایه فرهنگی می توان از پرسشنامه سرمایه فرهنگی بوردیو استفاده کرد. روایی و پایایی این ابزار در دو پژوهش در سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۴ مورد تأیید قرار گرفته است.