خویشتن شناسی: یا خود مجموعه ای از افکار و عواطف است که سبب آگاهی فرد از موجودیت خود می‌گردد.به نظر روگرز خویشتن شناسی جزء محوری در شخصیت انسان و تعادل شخصی است. وی خویشتن را به عنوان یک محصول اجتماعی که خارج از روابط بین شخصی رشد می‌کند وبرای ثبات می‌کوشد تشریح می‌کند. او عقیده داشت تمایلی به سوی واقعیت دادن به خود و پیشرفت وجود دارد به طوری که از روی محیط جذاب، مجاور و برانگیزنده است (فرزامی خواه و همکاران، ۱۳۸۶). کارن هورنای خودشناسی و کوشش در بالفعل ساختن استعدادهای فطری را وظیفه اخلاقی و امتیازی معنوی انسان می داند و آنرا نتیجه تحول اخلاقی می خواند و تحول آدمی را ناشی از خود او نه از اجتماع میداند (سیاسی، ۱۳۷۱).
به منظور ارزیابی فرد از خویشتن شناسی می توان از پرسشنامه ای که فراهم شده است استفاده کرد. این پرسشنامه دارای ۱۱ گویه و دو بعد خودگشودگی و استقبال از بازخور دیگران و آگاهی از ارزشها، سبک شناسی، جهت یابی تغییر و روابط متقابل شخصی می‌باشد که از پژوهش معتبر دیوید وتن و کیم کامرون (۱۹۹۱) استخراج شده‌اند. روایی و پایایی این پرسشنامه در مطالعه ای در سال ۱۳۸۶ مورد تأیید قرار گرفته است.
