اصول اخلاقی بازاریابی: رشته هنجارهایی که تجویز می کند افراد درون سیستم بازاریابی چه کارهایی باید انجام دهند و از چه کارهایی باید اجتناب کنند. اجزا (عناصر تشکیل دهنده) اصول اخلاقی بازاریابی به صورت زیر تعریف تعریف شده اند:
- عدالت و انصاف در معامله: معنی حقیقی عدالتی که در قانون بشری باید رعایت شود و افراد بشر باید آن را محترم بشمارند، عطاکردن به هر ذیحقی، حق او را میباشد. انصاف از نظر لغت به معنای عدالت ورزی و اجرای قسط و اقرار به حقوق مردم و ادای آنهاست و اینکه هر خیری را برای خود میخواهم برای دیگران هم بخواهم و هر زیان و ضرری را برای خود نمیپسندم برای دیگران هم نپسندم.
- فریب دادن مشتری: رفتار و گفتاری که با نیت فریب دادن مشتری و نیرنگ زدن به او انجام گیرد.
- امانت بودن اموال: قرآن مال را امانت الهی میداند. ولی با این حال خداوند به انسان این حق را داده است که طبق شرایط خاصی اموالی را تحصیل کند و آن را تحت رعایت مقرراتی به خود اختصاص دهد به طوری-که هیچکس نتواند بدون رضایت او در اموالش تصرف کند و بتواند اموال خود را در مواردی که خداوند اجازه داده است مصرف نماید.
- اهمیت دادن به تولید: مقصود از تولید در اینجا هر نوع اشتغال به کار مشروع برای تأمین زندگی و پیشرفت اقتصاد فرد و جامعه است.
- پرهیز از حرص و طمع در بازار: حرص حالتی نفسانی است که موجب میگردد انسان بدون اینکه به حد معینی اکتفا کند، به جمع آوری اموالی بپردازد که نیازی به آنها. طمع، توقع داشتن و حریص بودن در اموال و زندگی مردم است.
به منظور سنجش و ارزیابی اصول اخلاقی بازاریابی فروشندگان می توان از پرسشنامه ای که فراهم شده است استفاده کرد. این پرسشنامه دارای ۲۵ گویه و ابعاد رعایت عدالت و انصاف در معامله، فریب دادن مشتری، رعایت امانت بودن اموال، اهمیت دادن به تولید و پرهیز از حرص و طمع در بازار میباشد که از پژوهش معتبر مشهدی پور (۱۳۹۴) استخراج شده‌اند. روایی و پایایی این پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفته است.
