تمایز تبادل رهبر-پیرو: نظریه تمایز تبادل رهبر- پیرو، یک نظریه تبادل اجتماعی است که در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد و شیوه ای متفات برای اندیشیدن به فرایند رهبری معرفی کرد. این نظریه که برای نخستین بار از سوی گرائن و همکارانش معرفی شد بر تقابل دوگانه بین رهبر و پیرو متمرکز است و بررسی می کند که چگونه فرایندهای تعاملی در طی زمان، بر روابط دوتایی اثر می گذارند. همچنان که روابط متقابل رهبر و پیرو در طی زمان توسعه پیدا می کند، تعامل های غیررسمی بین رهبر و پیرو، جایگزین تعامل رسمی بین رهبر و پیرو در طی زمان توسعه پیدا می کند، تعامل های غیررسمی بین رهبر و پیرو، جایگزین تعامل های رسمی مورد نیاز در کار می شود. در اینجا دیگر رهبر کمتر بر قدرت و نفوذ اتکا می کند و بیشتر به مذاکره با پیروانی می پردازد که اعتماد روزافزونی به آنان پیدا کرده است. مفروض اساسی نظریه مبادله رهبر- پیرو این است که رهبران منابع اجتماعی، شخصی و سازمانی محدودی در اختیار دارند و در نتیجه این منابع را به طور انتخابی میان پیروان خود توزیع می کنند. رهبران، با همه پیروان به طور یکسان تعامل ندارند که این امر منجر به شکل گیری کیفیت های متفاوت روابط متقابل رهبر- پیروی در میان پیروان متفاوت می گردد. امروزه محور مبادله رهبر- پیرو بر این اصل استوار است که چگونه رهبران و پیروان می توانند به اتفاق یکدیگر محیط کاری با کیفیت و بهره وری بالاتر بسازند. اگرچه در نظریه مذکور نقش پیروان برای رابطه مبادله ای رهبر-پیرو به رسمیت شناخته شده است، اما این نظریه بیشتر نظریه ای در حوزه مطالعات رهبری محسوب می شود زیرا بیشتر رهبر را عامل محرک در فرآیند تبادل رهبر عضو می داند.
به منظور سنجش و ارزیابی تمایز تبادل رهبر-پیرو می توان از پرسشنامه ای که فراهم شده است استفاده کرد. این پرسشنامه دارای ۷ گویه می‌باشد که از پژوهش معتبر کارناوال و همکاران (۲۰۱۹) استخراج شده‌اند. روایی و پایایی این پرسشنامه در مطالعه ای در سال ۱۳۹۸ مورد تأیید قرار گرفته است.
